|
X’INHU JSIR
Jien ma nafx kemm minn dawk li jikkummentaw
fil-media u kemm mill-politici u kummentaturi ohra, jafu verament x’inhu jsir
dwar l-Ewropa. Il-GRTU li nirraprezenta jien, hadet decizjoni minn kmieni, minn
meta l-Kummissjoni Ewropea ddecidiet li tibda tinnegozja mal-Gvern Malti d-dhul
ta` Malta, li dwar l-Unjoni Ewropea nitghallmu kemm nifilhu dwar dak li kien sar
u hemm bzonn li jsir u li nippartecipaw fil-process kollu ta` konsultazzjoni.
Jien kelli nfluenza kbira f’din d-decizjoni, ghaliex kellna ahna wkoll min qabel
ma ra l-fatti u ma kienx f’pozizzjoni li jivvaluta sewwa, kien diga` riedna li
niddeciedu favur jew kontra. Id-decizjoni li ttiehdet kienet illi s-sitwazzjoni
tista` tkun cara, wiehed ikun jista` jiddeciedi sewwa biss meta l-fatti kollha
jkunu maghrufa. Min, bhali, kellu esperjenza diretta ta` l-izviluppi ekonomici
li graw f’Malta matul dawn l-ahhar 30 sena, jaf li l-bidliet li jsiru
fil-pajjiz, l-aktar dawk li jolqtu s-Settur ekonomiku, rari jew qatt ma jigu
mregga lura. Dak li l-Inglizi jghidulu “ratchet-effect”: ic-cuqlajta li ddur
dejjem fuq naha wahda u qatt lura. Meta jien spjegajt lil shabi u fehmuha, li
l-ghazla ahharija jekk nidhlux fl-Unjoni Ewropea jew le, jaghmilha l-poplu
Malti, izda l-bidliet jaghmilhom l-Gvern, allura kullhadd fehem li xogholna hu
li naraw x’inhuma l-htigijiet tal-membri taghna, nifhmu x’inhu possibli li jsir
fuq l-esperjenza ta` pajjizi ohra li dahlu fl-Unjoni Ewropea bhal perezempju
l-Portugal, u ninsistu mal-Gvern ghall-ahjar pakket ta` kundizzjonijiet
possibli. Kien jidher mill-bidu nett li l-Gvern Malti kien deciz li jibdel dak
kollu li kien mehtieg li jinbidel biex Malta tkun accettata bhala membru
tal-Unjoni Ewropea u li ghalhekk kien importanti li ahna, f’isem is-setturi li
nirraprezentaw inkunu hemm.
SINGLE PROGRAMMING DOCUMENT
Sal-llum,
il-Gvern Malti qadef kemm felah biex Malta tiddahhal fl-Unjoni Ewropea fl-1 ta`
Jannar, 2004. Il-Gvern malti illum wasal fl-istadju l-aktar krucjali li jfassal
dak li jissejjah is-Single Programming Document (SPD). Dan hu l-aktar dokument
importanti li hadem fuqu il-Gvern Malti mill-1971 l’hawn.
Malta ghandha biss
tmintax-il xahar biex tfassal programm li jinkludi l-htigijiet kollha ekonomici,
socjali, ambjentali, komunitarji, istutizzjonali u amministrattivi, u
tidentifika l-progetti kollha li tenhtieg u tikkwantifikhom biex ikunu
accetabbli ghall-fondi strutturali, reggjonali u ta` integrazzjoni socjali. Dan
irid ikun dokument mhux imfassal biss mill-Gvern u mill-esperti tieghu izda jrid
ikun dokument li jitfassal bl-akbar partecipazzjoni u li jkun hemm ftehim dwaru
fuq il-Kunsill Malti Ekonomiku u Socjali (MSCD). Dan id-dokument, jekk Malta
tidhol fl-Unjoni Ewropea, jkun il-pjan li fuqu jinghataw il-fondi mill-Unjoni
Ewropea. Il-Budgets tal-Gvern Malti jkunu mbaghad miktuba madwar dan il-pjan
ghal perijodu ta` tlett snin jekk Malta ma ddahhalx il-bzonnijiet kollha ma` dan
il-pjan, tkun imbaghad trid tistenna round iehor biex l-Unjoni Ewropea tkun
tista` tiddedika fondi ghall-izvilupp ta` Malta. L-Unjoni Ewropea, illum, tahdem
qisha magna u la Malta, u la hadd mill-pajjizi applikanti mhu ser jibdlu l-mod
kif tahdem l-Unjoni Ewropea. U ghalhekk li l-GRTU qed twiddeb lill-Gvern f’kull
okkazzjoni biex l-SPD jitfassal sewwa u b’kooperazzjoni
massima
Il-KRITERJI
Il-Kriterji tas-shubija tfasslu mill-Prim
Ministru tal-Membri ta` l-Unjoni Ewropea u huma cari. Dawn huma inkluzi f’dik li
tissejjah il-“Copenhagen declaration”. Il-punt krucjali huwa li pajjiz irid
ihaddem id-demokrazija u l-ghazla hielsa; ikun jemmen fis-suq hieles, johloq
il-makkinarju kollu biex jithaddmu l-erba` drittijiet fundamentali li fuqu hu
msejjes is-suq hieles: caqliq bla xkiel ta` persuni; caqliq bla xkiel u
stabbiliment ta` servizzi; caqliq bla xkiel ta` kapital; u caqliq bla xkiel ta`
merkanzija. Biex dan kollu jsehh, pajjiz applikant irid jaddotta l-acquis
communautaire. Dan l-acquis hu l-akkumulazzjoni ta` ligijiet, regolamenti,
standards, direttivi, dikjarazzjonijiet, sistemi u stituzzjonijiet li
l-Kummisjoni Ewropea zviluppat mill-1957 sal-llum biex dak li gie miftiehem
fit-Trattat ta` Ruma li bih twaqqfet l-Unjoni Ewropea, ikun jista` jitwettaw
fil-prattika.
X’SAR
Mela la l-Gvern Malti kellu mandat li japplika
biex jidhol fl-Unjoni Ewropea wara l-Elezzjoni tal-1987, il-Gvern kellu s-sahha
li japplika fl-1990. Meta l-Gvern ha mandat b’maggoranza akbar fl-1998 li
jinnegozja, ghamel sew ukoll li beda jinnegozja hekk kif il-Kummisjoni Ewropea
accettat li tinnegozja. Kif ghidt il-kundizzjoni biex tidhol hi l-acquis. X’seta
jsir? Il-Gvern kellu mandat biex jibda jibdel li kien jezisti qabel u minfloku
jdahhal l-acquis? Min kien intelligenti beda jsaqsi jekk wara li l-bidliet isiru
kollha jekk Malta kienx ser jibqalha altenattiva. Kemm ser tibqa` Malta
f’pozizzjoni li ssostni lilha nnifisha indipendentament mill-Unjoni Ewropea?
Jigifieri, hekk kif il-pajjiz qed jigi mgieghel jaddotta l-acquis b’rata dejjem
aktar mghaggla u l-Gvern qed ifassal l-istrategiji kollha tieghu ma` dawk ta`
l-Unjoni Ewropea u fejn l-izvilupp ta` Malta ser ikun jiddependi minn dak li ser
ikun imfassal fis-Single Programming Document, kemm verament Malta qed thalli
spazju ghal strategiji alternattivi.
Jekk is-shubija ma tirnexxix,
jigifieri, kemm se tkun preparata l-amministrazzjoni pubblika li ssostni u
twettaq strategija alternattiva? Jista` jkun li b’dak kollu li qed iwettaq
il-Gvern b’mod rapidu u b’nefqa hekk kbira, il-Gvern qed johnoq l-alternattiva.
Issa ghal dan il-Gvern ghandu mandat? Gie ccelingjat il-Gvern dwar dan? Jien
nahseb li le. Issa ghalhekk ghandna stat ta` fatt fejn l-aqcuis qed isir l-bazi
tas-sistemi amministrattivi, legali, istutizzjonali u kompetittivi f’Malta u
r-rizultat qed ikun li Malta, qabel tiddeciedi tidholx jew le, fil-fatt ser tkun
saret parti mill-Unjoni. Kull ma jkun jonqos tkun l-ghoqda, izda d-dipendenza
ta` Malta fuq l-Unjoni Ewropea ser tkun effettiva sas-sena 2004. L-SPD hu
d-dokument li fil-fatt jikkonferma li l-bidliet kollha kienu saru, li Malta tkun
addottat l-acquis u li ghalhekk tikkwalifika ghal fondi skond kif elenkati f’dan
id-dokument. L-accettazzjoni ta` l-SPD minn naha tal-Kummisjoni Ewropea ikun
fil-fatt l-ghoqda tas-shubija.
IR-REALTA`
Mela ghalina li rridu
niffacjaw r-realta`, din hi l-verita`. Hu ghalhekk li, bilfors, min irid izomm
ruhu up-to-date, infurmat u lest biex jiddeciedi kemm ghalih innifsu u aktar u
aktar ghal haddiehor li jrid ikun involut kontinwament u f’kull livell. Mhux
bizzejjed li tkun infurmat b’mod generali u superficjali. Mhux kwistjoni li
tidhol fl-internet u taqra dokument. Li tifhem kif tahdem l-Unjoni Ewropea u li
thaddem il-mekkanizmu ta` l-Unjoni Ewropea favur Malta, hi bicca xoghol
professjonali u tirrikjedi hafna xoghol ghaqli. Mhux post id-dilettant u
l-kummenti sparati bl-addocc. Le, trid tkun involut. Kull min ma kellux
l-esperjenza tal-MEUSAC u tan-numri bla qies ta` tahdidiet, seminars,
konferenzi, workshops, tahrig u esperjenzi diretti f’Malta u f’barra u kuntatti
kontinwi ma` firxa wiesgha ta` konsulenti w istituzzjonijiet ser isibha bi tqila
biex jiggwida.
Illum Malta ghandha strutturi li diga` huma hafna u hafna
differenti minn dawk li kienu fl-1998. Illum Malta ghandha nies imharrga li huma
wisq aktar istruwiti u teknikament kapaci milli kellna qabel. Il-mentalita` ta`
min jahdem fis-Settur Pubbliku hi diversa hafna. Ilum l-istrutturi huma
influenzati u mhaddma mill-“acquisti”. Ifisser li nbidel kollox? Le. Pero`
l-bidliet li qed jidhlu u dak li qed isir, hu kollu f’direzzjoni wahda: dak ta`
l-integrazzjoni ta` Malta ma` l-Unjoni Ewropea.
GHAZLA
Din hi sfida
kbira li qed tiffacja d-demokrazija Maltija illum. Il-poplu dalwaqt ser jintalab
jghazel meta jidher li l-ghazla diga` saret. In-nies qed jisimghu hafna slogans
u hafna bicciet dwar l-Unjoni Ewropea, kemm dawk favur kif ukoll kontra, izda
hafna nies mhumiex jghatux kas. Is-sabiha hi, li z-zewg nahat ta` l-argument
dwar l-Unjoni Ewropea, konvinti li qed jikkonvincu u li ser jirbhu.
Nahseb li mhux kullhadd qed jifhem li l-aktar importanti hu x’inhu
l-ahjar ghalina bhala Maltin, bhala Malta. Min imexxi jahseb li kullhadd hareg
jizfen. Nahseb li ghandhom zball. Huma hafna li ghadhom ma hargux. Huma dawn li
fl-ahhar jiddeciedu. Huma dawn li lill-politici qed jghidulhom: “Save the last
dance for me”.
|
