Malta Chamber of SMEs

Bugibba Agunija

Posted on 04.04.200708.09.2020 by SME Chamber

Bugibba tbikkik. Min jahdem fil-privat jaf li mhux kemm tahdem jghodd imma r-rizultat. Min ghandu negozju jaf li meta jmur il-bank inutli jghidlu kemm stinka, il-manager tal-bank il-kont ikun irid jara. Hekk tahdem id-dinja kummercjali industrijali u manigerjali. Min hu komdu u jigri x’jigri hobzu mahbuz din ma jifimhiex. Ghalhekk hafna lilna li nitkellmu f’isem is-sidien tan-negozji ma jifmuniex. U jidher li dwar Bugibba mhux niftehmu. Bugibba u l-Qawra illum mimlija negozji zghar. Hemm ukoll il-kbar. Kollha flimkien ihaddmu eluf ta’ haddiema. Hemm investiti l-miljuni. Bhala numru ta’ sodod disponibbli ghat-turizmu hi l-akbar zona. Pero Bugibba u l-Qawra m’ghandhiex il-firxa ta’ investimenti fil-5 star hotels u complexes li ghandha z-zona ta’ San Giljan u Tas-Sliema. Wkoll Bugibba/Qawra tiddependi ghal 85% tal-qliegh taghha mit-turisti Inglizi. Zoni ohra mhux tant dipendenti fuq it-turisti Inglizi. Bugibba u l-Qawra huma mimlijin Hotels, complexes u appartamenti minn fejn it-turist johrog u jonfoq fil-hwienet tal-lokalita. Illum Bugibba qeghda fi stat tal-biki. Jien inwegga kuljum niltaqgha ma’ nies li nvestew kull lira li ghandhom fin-negozju taghhom f’Bugibba u llum literalment fixxa. Xoghol kwazi xejn. Laqqajthom biex nismaghhom. Il-karba taghhom gennitni. Kieku stajt kont nohroghom fi protesta dak il-hin stess u nibqa’ sejjer bihom Kastilja. Ghax mhux vera dik li qed jippruvaw ibellghulhom tal-MTA, il-Ministeru tat-Turizmu u ohrajn li qatt ma nvestew lira minn flushom, li Bugibba llum hi fi stat hazin tort tas-sidien tan-negozji stess. Ghax illum hawn min qed jghid li Bugibba litteralment marret il-bahar htija taghhom stess. Tinsulenta lill-dawn in-nies aktar minn hekk lanqas tista. Htija taghhom qalulhom li l-post illum ghandu zoni shah dekadenti. Bhal dak li qallu min mhux qed jaqla’ u mhux qed ilahhaq mal-pagamenti lil bank, jistinka kemm jistinka, jista’ jsib il-flus biex ikabbar u jzejjen u jrahhas. Dawn in-nies iridu aktar xoghol u bil-qliegh jonfqu fiex ikun hemm bzonn. Ha nitkellmu car. F’Bugibba sar hafna xoghol. Tal-Labour fil-ftit li ghamlu fil-gvern fl-1996 kienu sebhu z-zona fi ftit xhur bi promenade mill-isbah. Il-pjazza u c-centru sbiehu. Wara sar il-progett ta’ taht il-front tal-Qawra u sar il-progett tal-gewwa mill-Gillieru. Il-post izzejjen b’sigar tal-palm u sar bini gdid u servizzi godda li komplew ghollew il-livell tal-investiment. Barra minn dan l-privat investa l-miljuni l-kbar biex holoq postijiet tax-xoghol godda. Dak li l-privat jista’ jaghmel, jaghmlu. Il-kbir nett izda irid jaghmlu l-Gvern. Dan irid isir f’zewg oqsma importanti. L-ewwel nett il-prodott. Dan irid bilfors joghla billi Bugibba/Qawra toffri nfrastruttura li tikkompeti. Tikkompeti maz-zoni ohra fil-Mediterran. Is-sena l-ohra wara hafna taqtiegh il-qalb waslet ir-ramla ta’ Bugibba. Pass importanti l-quddiem. Imma mhux bizzejjed u jonqos hafna x’isir biex bhal ta’ San Giljan issir bajja ta’ vera. Imma Bugibba/Qawra ghandha bzonn aktar minn hekk. Ilu jissemma zmien il-progett enormi tal-ponta ta’ hdejn Fra Ben. Din Ponta li toffri potenzjal enormi li f’din iz-zona ssir bajja li verament tpoggi lil din il-lokalita fil-lista ta’ zoni turistici attrajenti u mitluba. Anke b’daqshekk mhux bizzejjed. Bugibba tiflah aktar nvestiment kapitali. Iz-zona ta’ Bugibba toffri hafna possibilitajiet biex jinholqu l-bajjiet. Illum ghandna t-teknologija li tqattalna blat kbir li jista’ jintefa l-bahar u wara bit-thammil tal-bahar indahhlu r-ramel wara l-blatiet biex isiru ir-ramliet. Ir-ramel ukoll jitkattar billi nimpurtaw. Hekk jaghmel haddiehor. Franza per ezempju ilha seklu taghmel hekk. Cipru hekk ghamel wkoll. Lilna r-Rumani urewna kif meta bnew hajt barra r-Ramla l-Hamra Ghawdex li din maz-zmien saret l-isbah Ramla ta’ Malta u Ghawdex. L-istess l-bajja sabiha ta’ Birzebbuga. Thamlet il-bajja fuq barra u gewwa mtela ramel. F’Bugibba u l-Qawra jekk il-Gvern jrid jonfoq bis-serjeta u ma jkunx hemm min jikkmanda u jzomm kollox lura apposta, jista jsir hafna u hafna. Iva Bugibba u l-Qawra nistghu naghmluhom genna. Mhux bl-indhil zejjed tal-MEPA u ta’ min hu hobzu mahbuz. Gvern li lest li jonfoq l-miljuni biex darba ghal dejjem din iz-zona npogguha bis-serjeta fuq il-mappa tat-turizmu jista’ jsalva lil Bugibba mid-destin kiefri li ghaddiet minnu l-industrija tat-tessili. U mela jghidu lin-nies li t-turisti mhux gejjin ghax tal-hwienet ghandhom prezzijiet gholjin u johorgu z-zibel barra. Il-kwistjoni l-ohra, u mportantissima hi dik tas-suq. Tal-hanut jizbogh kemm jizbogh u jqaccat kemm iqaccat prezzijiet mhux ser igib turisti. Bugibba issir kemm issir sabiha, bla turisti fqira tibqa’. It-turisti ma jigux wehidhom. Xi hadd irid jahdem biex igibhom. It-turisti iggiebhom l-Malta Tourism Authority. Imma din l-MTA ddominata kif inhi minn erba’ kapurjuni f’dawn l-ahhar 4 snin ghamlu minnha babilonja shiha. Jinbidlu c-cermnijiet, il-manigers u l-ufficjali. Jaghlqu u jifthu l-ufficini barra. Ikeccu l-dan u jkeccu l-iehor. Ordnijiet u kontra ordnijiet. Konfuzjoni shiha u l-Ministru qiesu ma jezistix. Ruma taqbad u hu ma jafx x’ser jaghmel. L-aghar li marret Londra ma l-ufficju ta’ Londra s-suq Ingliz. Tajru lil min kien jifhem u ghal erba’ snin shah lanqas kampanja pubblicitarja fuq it-television networks ma ghamlu. Issa din is-sena ghamlu kampanja fuq l-Sky meta s-suq taghna aktar jintlahaq mill- ITV u l-Granada. Nefqu somom kbar fuq CNN. Tahwida ta’ marketing nobis. Tal-low cost airlines li setghu qalghulna mid-disastru u jtuna free marketing qlajnilhom fwiedhom biex dahhalnihom. Jekk malajr ma naghtux zewg airports ohra importanti lil Ryanair is-Suq Ingliz jibqa jkarkar. Is-suq Ingliz fl-ahhar snin mar l-bahar tort ta’ min iddomina fl-MTA. Alla hares ma kienux tar-Rynair li llum qed jigbruna bhalissa ghax kieku disastru papali. U Bugibba li trid mill-Inglizi falliet. Illum Bugibba agunija. Tista ssalva. Imma, mhux bli ghandu ppjanat il-Ministru. Mhux bizzejjed Sur Ministru. Min hu ta’ fiducja ghamja jibqa’ jittama. Min hu ‘sensieh iqum minn hemm.

L-Incertezza

Posted on 03.04.200708.09.2020 by SME Chamber

Ma jghaddix jum li ma jigiex xi hadd ghandi u jsaqsini, x’ser
jigri. Ghax in-negozjant l-instabbilita politika thawdu. Ghalhekk isaqsi.
Ghall-hafna sidien tan-negozji, jekk ikunx Gvern ta’ Sant jew Gvern ta’ Gonzi ma
tantx tinfluwenzhom. Imma l-incertezza iva.



Ma jghaddix jum li ma jigiex xi hadd ghandi u jsaqsini, x’ser jigri. Ghax in-negozjant l-instabbilita politika thawdu. Ghalhekk isaqsi. Ghall-hafna sidien tan-negozji, jekk ikunx Gvern ta’ Sant jew Gvern ta’ Gonzi ma tantx tinfluwenzhom. Imma l-incertezza iva. U illum nistghu nghidu li m’hawnx incertezza? Ir-rizultati tal-Elezzjonijiet Lokali u dawk ta’ dawn il-hafna surveys li qed isiru jhawdu n-nies. Jien bhal kulhadd ma nafx xi Gvern ha jkollna wara l-Elezzjonijet li jmiss, pero zgur li naccetta li tahwida hawn. Il-punt li rrid inqajjem hu jekk jaghmilx sens li ngennu n-nies minn daqshekk kmieni jekk jidher li hemm konsens li l-Elezzjoni ssir bhal daz-zmien sena. Ghalfejn noholqu hafna incertezza meta l-affarjiet nistghu naghmluhom b’aktar sens? Il-partiti politici possibbli ma jistghux jaqblu bejniethom fuq process ghall- count-down tal-Elezzjoni b’mod miftiehem? Jekk ma jsirx hekk il-programm ser jitfassal wahdu ghax car x’ser jigri. Issa jibda d-diskors dwar il-Budget li gej. Kulhadd jibda jfajjar u jipproponi. Il-Gvern jgholli kollox ghal livell tas-superlattiva: kollox l-aqwa, kollox l-ahjar, qatt ma’ rajna gid daqs issa, u dan mhu xejn, il-kbir ghadu gej. Mhux talli ma ghajjejniex. Anzi, friski daqs hassa. L-Opposizzjoni minn naha l-ohra teqred dejjem aktar. Kollox niezel. Kollox qed jitfarrak. Kulhadd jaghlaq. Dwejjaq kbar. Irrabjati ghall-mewt. Hallu f’idejna. Nitilghu ahna u kollox harir. U l-bqija jisfnu fin-nofs. Sakemm int manga passigga, tiehu kollox ta’ li hu. Imma jekk inti fin-negozju, thaddem in-nies u kull hmistax trid thallashom, tixtri l-materjali u tistenna li tahdimhom u tbieghom, tissellef mil-bank u tistenna li taqla bizzejjed biex thallas, u trid minn nies li jonfqu meta jhossuhom sewwa u joqghodu lura meta jithawdu, hekk hag’ ohra. Ghas-sid tan-negozju din atmosfera tal-genn. Tinkwetahom u tkidduhom. Min ghandu l-propjeta u xtara u jrid jizviluppa u jbiegh il-kliem li qed jinghad jaffetwah bil-kbir. Ghax jaffetwa lin-nies li jridu jixtru u jaffetwa id-decizjoni ta’ min irid jizviluppa jekk jhaddimx aktar nies, jqabbadx lil kuntratturi u jghatix ordnijiet. Min qieghed fit-turizmu l-istess: jekk jara xaqq dawl ikompli jirsisti, jkompli jzomm in-nies li ghandu. Imma jekk jara dlam biss, x’jaghmel? Jissogra li l-affarjiet jihzienu u jaqbez fuqu l-bank u li jkun hadem ghalih jsirulu suf? Hafna nies ma jifhmux kif tahdem l-ekonomija. Il-mentalita hi mportanti. Jekk jinbnew hafna toroq godda, tara hafna bini tiela, tisma b’kuntratti kbar li qed jinghataw u tifhem li fil-pajjiz l-pass tal-progress mhux ser izomm int bhala negozjant u investitur tibqa ghaddej. Wara kollox tghid, x’differenza hemm bejn Gonzi u Sant, mhux it-tnejn l-gid tal-pajjiz iridu. U ghalhekk tibqa ghaddej. Ma tinkwetax. Tibqa tinvesti qiesu kollox ward u zghar. Ikun hemm izda min jikkalkula aktar. Min jiftakar x’sar ma missieru jew x’sar band ohra. Jibza’ li l-ohrajn ma jafhomx bizzejjed ghax sema’ wisq stejjer. Ikun hemm ghalhekk min jibza mil-bidla. Jibza li jinbidlu l-affarjiet u jkun hawn l-incertezza u ghalhekk jghid nistenna. Kummercjant jistenna u decizjoni ma johodiex hu wiehed min ohrajn bhalu. Jekk kollha jahsbuha xorta, bejniethom inaqsu r-ritmu tat-tkattir. Ghax id-decizjoni tal-investitur li jinvesti ggib il-gid, waqt li d-decizjoni li jistenna twaqqaf il-gid. Ghar jekk jiddeciedi li jieqaf bhal ma qed jaghmlu hafna. Il-Gvern jista’ jghid u jista’ jaghmel, imma jekk dawk li ghandhom is-sahha li jiddeciedu dwar investiment, impjieg u holqien ta’ gid, jiddeciedu li jahsbuha, li jnaqqsu, ir-ritmu ekonomiku b’konsegwenza jieqaf jew imajna. Jigifieri hawn loghoba kiefra. B’disinn jew b’injuranza wiehed jista’ johloq incertezza u l-impatt tal-incertezza jkun li l-affarjiet flok tajbin isiru hziena. Il-Gvern stess jista’ jkun komplici ghax jekk tesagera, jekk thalli lil min iparla bl-addocc u jiftahar b’mod fierah jista jkun li tkun qed titma l-incertezza. Bla disinn, imma b’injuranza. Nghid dan biex hadd ma jifhimni li qed nghid li l-incertezza johloqha biss min jeqred. Li qiesu l-oppozizzjoni ghandha xi monopolju ta’ dan. L-incertezza johloqha l-Ministru li jparla qiesu kullhadd fidil u li kulhadd ta’ memorja qasira. L-incertezza johloqha l-ufficjal pubbliku li jigi fuq it-televizjon u jparla qiesu xi bin il-gherf u jipprova jghaddi passata lin- nies. L-incertezza joholquha dawn is-suppost “communication officers” li qiesu xogholhom hu li jpingu l-Gvern bhala corma nies li jridu jghaddu lilna ilkoll biz-zmien. Problema serja din. Ghax jekk il-Gvern ghandu l-magna tar-relazzjonijiet pubblici tieghu iktar tispara l-auto-goals milli taghmel professjonalment dak li suppost hi mhallsa biex teghmel, allura mhux ta’ b’xejn li l-popolarita tal-Gvern niezla. Imma l-incertezza joholquha wkoll dawk li dejjem jeqirdu li kollox hazin. Fl-ahhar l-hsara tigi fuqhom stess. Ghax n-nies ma tistax iggenninhom ghalxejn meta wara jsibu li l-affarjiet fil-verita jkun mod iehor iduru kontrik. Ghalhekk il-Malti jghid il-giddieb ghomru qasir. Importanti jigifieri li nikkoncentraw fuq proposti godda. Gvern, Oppozizzjoni, Korpi Kostitwiti, Trade Unions u Socjeta Civili, irridu nitkellmu b’mod pozittiv. L-iswed nghidulu iswed u l-abjad, abjad u min skadilu z-zmien ghandna nghiduhielu jwarrab. Min hu tajjeb nghidulu jibqa’. Imma irridu wkoll nipprezentaw il-proposti godda taghna. Mhux biss x’sar hazin imma x’jista jsir biex nghollu lil pajjizna l-fuq ghall-futur ahjar. Kif ser naghmlu ezercizzu ta’ re-engineering f’diversi oqsma biex Malta tkun ahjar. Baqa hafna u hafna x’jsir f’dal-pajjiz. Jghidulna l-Partiti x’ser jaghmlu. Imbghad niddeciedu jekk dak li jrid isir ghandnhiex nafdawh f’idejn nies godda u friski jew f’nies ta’ esperjenza u ippruvata. Nistghu jigifieri nidhlu f’kampanji elettorali bla ma ngennu n-nies u noholqu ncertezza zejda li twegga lil hafna. Nistghu, basta jkun hemm aktar irgulija.

L-MCESD

Posted on 29.03.200708.09.2020 by SME Chamber

Il-Kunsill Malti ghall-Izvilupp Ekonomiku u Socjali sa minn meta kien MCED u qbilna fuq l-Income Policy l-uniku intervent ekonomiku signifikanti maqbul mil-imsiehba socjali kollha, fetah mod gdid ta kif jkun amministrat il-pajjiz. Min ma hadimx fuq il-Kunsill ghall-certu zmien u ra certi zviluppi ma jista qatt japprezza dak illi wettaq dan il-forum tripartistiku. Ghax li wettaq mhux vizibbli bhal Bieb tal-Bombi imma l-fatt li pajjizna illum m’ghandhux sistema ta’ Gvern fejn minghandu l-maggoranza tal-Parlament jiddeciedi wahdu imma jaghti kaz dejjem aktar ta’ dak li jghidu l-imsiehba socjali, hu frott ta’ snin ta’ xoghol, l-ewwel mill-MCED, u wara mill-MCESD.

L-MCESD hu frott ta’ Dr. Lawrence Gonzi li sa ma kien Ministru tal-Politika Socjali u Deputat Prim Ministru hadem hafna biex l-MCESD jkun zviluppat biex l-ewwel nett jitwaqqaf b’ligi u jkollu struttura legali u t-tieni biex il-Kunsill jiehu forma gdida li tinkorpora lis-socjeta civili. Jekk illum donnu li l-MCESD qieghed jitqalleb dan hu wkoll htija ta’ Dr. Gonzi m’ghandux jghati l-MCESD l-istess importanza li tah meta twaqqaf.

Illum, bhal dejjem ghandna Kunsill li hu konsultattiv u mhux ezekuttiv. Jigifieri l-Kunsill ma jiddecidiex u ma jwettaqx. Dan l-ghaliex il-funzjoni ezekuttiva hi tal-Gvern immexxi minn Ministru responsabbli lil Parlament u mhux tal-imsiehba Socjali. L-imsiehba Socjali jirraprezentaw tlett blokki importanti f’socjeta moderna: il-haddiema, min ihaddem u l-Gvern/Settur Pubbliku. Il-Haddiema huma rapprezentati mill-ghaqdiet tal-haddiema kostitwiti fuq skala nazzjonali: Il-General Workers Union, il-konfederazzjoni tat-Trade Unions Maltin u l-Unjoni Haddiema Maqghudin. Is-sidien huma rapprezentati: mill Kamra tal-Kummerc, il-Federazzjoni tal-Industrija, il-GRTU, l-MHRA u l-Malta Employers Association. Il-Gvern hu rapprezentat mill-ghola ufficjali tas-settur pubbliku li jinkludu lil Kap tac-Civil, is-Segretarju Permanenti fil-Ministeri tal-Finanzi, Tas-Servizzi Socjali u tal-Affarjiet Barranin u l-Gvernatur tal-Bank Centrali. Il-Kunsill maqsum ezattament fi tlieta u l-ebda naha m’ghandha piz aktar mill-ohra.

Ic-Chairman hu maghzul b’konsultazzjoni bejn it-tlett partijiet u jinnominak l-Prim Ministru. Il-Kap tac-Civil hu ex-officer Deputat Chairman. Il-Kunsill jappunta Segretarju Generali impjegat direttament mill-Kunsill u wkoll dawk l-ezekuttivi li hemm bzonn biex ix-xoghol isir sewwa. Barra minn dan fil-Ligi li tfasslet flimkien bejn l-MCED u Dr. Lawrence Gonzi, qabel twaqqaf l-MCESD, gie stabbilit b’ligi wkoll li jitwaqqaf l-Kunsill tas-Socjeta Civili – F’dan il-Kunsill hemm numru ta’ rapprezentanti tas-Socjeta Civili kif stabbiliti bil-ligi. Dan il-Kunsill jiltaqa’ taht l-Presidenza tac-Chairman tal-MCESD li jirraporta lill-MCESD dak kollu li jkun deciz f’dan il-Kunsill. Il-membri tal-Kunsill tas-Socjeta Civili jattendu wkoll il-Laqghat tal-Kunsill tal-MCESD, mhux dejjem imma, fuq l-istedina tal-Kunsill tal-MCESD. Fil-prattika fuq numru ta’ issues li diga jkun difficli biex ikun hemm ftehiem bejn it-tlett partijiet, Gvern, Trade Unions u employers, ir-rapprezentanti tas-Socjeta Civili ma jidhlux. Imma fuq l-issues kollha l-ohra jidhlu u jikkontribwixxu direttament u dak li jkun miftiehem bejn it-tlett partijiet fil-Kunsill tal-MCESD jkun wkoll diskuss mar-rapprezentanti tas-Socjeta Civili.

L-idejn tal-MCESD mhiex li tkun eskluza s-Socjeta Civili li wara kollox tikkomprendi wkoll lill-imsiehba tal-organizzazjonijiet membri tal-MCESD. Imma l-pratticita tghid fejn diga hi difficli ghall-tlett blokki li jifthemu l-affarjiet iktar jitqalu billi jidhol blokk iehor. Jigifieri hadd mhu kontra li l-MCESD jitwessa, imma kull min ghandu esperjenza jaf li aktar ma jitwissa anqas ic-cans li mill-MCESD johorgu decizjonijiet miftiehma. Jekk jitwissu aktar jiddajjef milli jissahhah.

Wiehed irid jiftakar li l-MCESD mhux Parlament ta’ l-imsiehba Socjali. Vera li hu l-aktar li jixbah lil European Economic and Social Council tal-Unjoni Ewropeja li fil- fatt hu l-Parlament Ewropew tal-Msiehba Socjali u fil-verita l-assemblea tal-MCESD bil-partijiet kollha presenti, inkluzi is-Socjeta Civili tixbah l-EESC. Imma l-kuncett hu differenti, ghalhekk fl-MCESD hemm l-ghola rapprezentanti tal-Gvern.

Imma l-funzjoni tal-MCESD tmur lil hinn minn dik tal-EESC. L-MCESD jirrikonoxxi b’ligi min huma l-imsiehba socjali: il-Gvern, ic-CMTU, l-UHM, il-Kamra tal-Kummerc, il-GRTU, l-FOI, l-MEA u l-MHRA u l-Kunsill tas-Socjeta Civili u l-Gvern. Tghabbi fuq dawn l-imsiehba socjali ir-rwol ta’ konsultazzjoni fuq skala nazzjonali fuq materji socjali u ekonomici. Ir-rapprezentanti tal-Gvern mhux qeghdin hemm gallarija imma biex jifhmu kif jahsbuha l-imsiehba socjali u fil-qadi ta’ dmirijiethom jum b’jum, jghatu kaz ta’ dak li jintqal fl-MCESD. Responsabbilta kbira din.

Il-kabinettt tal-Ministri jiddeciedi x’importanza jghati lil dan il-Kunsill. Il-Prim Ministru Gonzi ghamel pass kbir il-quddiem meta bil-miktub informa lil Kunsill li dak li l-Kunsill jaqbel mieghu, hu f’isem il-Kabinet tal-Ministri jintrabat li jwettaq. Mossa intelligenti din hafna. Il-maqlub taghha hu li l-Gvern fejn l-imsiehba socjali ma jaqblux mhux marbut li jwettaq. Jfisser li l-Gvern li jattendi ghall Kunsill jisma u jippartecipa u jinnota l-veduti espressi fuq il-Kunsill u dan l-imsiehba jaghmluh regolarment fuq hafna u hafna suggetti, u l-Gvern jzomm l-liberta li jaghzel u jimplementa dak li fil-fehema tieghi hu applikabbli li jwettaq. Il-Kunsill jista jirrestringi din il-liberta tal-ghazla tal-Gvern, billi jaqbel fuq dak li jkun irid jipproponi. Meta l-Kunsill jaqbel il-Gvern, jintrabat li jimponi. Jigifieri min jzomm lill-Kunsill milli jilhaq ftehiem ikun reha irhietu u dik tal-imsiehba tieghu u tal-organizzazjonijiet l-ohra f’idejn il-Gvern.

Hekk, qed jigri spiss. Il-Gvern jisma, jkun jaf il-veduti tal-imsiehba socjali ewlenin ta’ pajjizna u peress li rari jkun hemm ftehiem fuq il-Kunsill, il-Gvern iwettaq biss dak li jemmen li hu fl-interess ta’ kulhadd skond il-politika tal-Gvern bil-mandat politiku li jkollu.

Hawn min jghid nibdlu. Imma nibdlu x’hiex? Naghmlu il-Kunsill b’vot tal-maggoranza? U wara x’jigri jekk l-Gvern jimponi meta trade union kbira jew korp kostitwit ewlieni jkun qal le? Jimponi? U jekk il-Kunsill jezisti biex igib l-ghaqda jkun hu stess li jbiegh l-firda u l-konflitt.

Hawn min jghid inwessghu il-Kunsill u ndahlu s-Socjeta Civili f’kollox. Huwa jekk l-organizzazjonijiet li hemm illum rari jaqblu x’cans ser ikun hemm jekk minn disa jsriu ghoxrin?

Hawn min jghid naghmlu Chairman rotating? Huwa b’Chariman newtrali ma naqblux, kif ser jwassal ghall-aktar ftehiem President li jkun gej jew mit-Trade Unions, jew mill-Employers jew mill-Gvern?

Hawn min jghid innehhu ir-rapprezentanti tal-Gvern. Huwa jekk bl-ghola awtoritajiet tal-Gvern prezenti regolarment hawn min iqies lil MCESD biss bhala ‘glorified talking shop’ ara kemm issir aktar talking – shop, jekk ikun hemm biss dawk kollha li jipproponu biss u hadd min dawk li jiddeciedu?

Jien ghidt u nerga nghid zewg elementi bhalissa huma importanti:

• Decizjoni mil-Kabinet tal-Ministri dwar ezattament x’ rwol irid jaghti lil Kunsill: x’irid il-Gvern: staffa, rubber stamp, transmission belt ta’ decizjonijiet mehuda, jew Kunsill Konsultattiv verament Partner Ewlieni ghad-decizjonijiet socjali u ekonomici l-aktar importanti mehuda f’pajjizna.

Meta l-Gvern jiddeciedi l-ewwel imbghad jiddeciedi it-tieni. Ghall-ewwel tlett ghazliet l-ghazla ta’ Chairman tkun facli: jsib persuna simpatika li sempliciment taf tmexxi laqgha. Biex tkun staffa mhux difficli.

Jekk irid l-ahhar ghazla allura l-Gvern u l-imsiehba socjali jridu jaghzlu leader. Persuna li taf tmexxi, taf tiddeciedi, taf twassal ghall-ftehiem. Ghax tkun persuna li ghandha vizjoni u taf tkun leader.

Fl-ewwel stadju: M’hemmx bzonn hafna rivoluzzjonijiet. Din li kull meta jkollna problema irridu nqalbu d-dinja saret marda f’pajjizna. Ejja nibdew b’persuna addattata u kapaci u ma noqghodux nghidu li f’pajjizna m’ghadnhiex. Infittxu sewwa. Malta ghandha nies kapaci. L-MCESD leadership ghandu bzonn.

GRTU tiproduci servizz ghall- Rekuperu tal-VAT fuq infieq f’pajjizi fejn tahdem it-taxxa tal-VAT

Posted on 27.03.200708.09.2020 by SME Chamber

Dalghodu l-GRTU habret skema li ser tkun disponibbli ghall-imsiehba tal-GRTU u negozji ohra li jaghmlu nfieq fi vjaggar, akkomodazzjoni, fieri, konsulenzi u nfieq iehor li fuqhom tinqabad l-VAT u fejn in-negozjant Malti isibha bi tqila biex jitlob refund.

Bis-sahha ta’ partnership li gie ffirmat bejn l-GRTU u t-Transfinance issa l-GRTU tkun tista tghin lin-negozjanti Maltin biex f’metodu semplici jkunu jistghu jaghmlu l-applikazzjoni ghall-infieq fuq taxxa li ghandhom dritt jehduh lura.

Il-President tal-GRTU, Paul Abela spjega li dan hu servizz iehor fis-sensiela ta’ servizzi li l-GRTU qed tipprovdi lill-komunita kummercjali biex tghinhom dejjem aktar jiffacilitaw l-integrazzjoni taghhom fis-suq kbir ewropew. Dr. H.J.H Linneman membru tal-International VAT Association u fundatur tat-Transfinance spjega kif fil-prattika negozjant Malti permezz ta’ dan l-partnership jista issa jibda jiehu lura hlasijiet li jkun ghamel fuq taxxa anke f’hafna cirkustanzi fuq taxxa li thallset u ma gietx migbura fix-xhur u s-snin li ghaddew.

L-Onor. Edwin Vassallo, Segretarju Parlamentari ghan-Negozji z-Zghar spjega l-importanza ta’ ftehim bhal dan ghaliex issa jkun zball jekk wara x-xoghol kollu li sar biex Malta tintegra s-sitemi taghha ma dawk ta’ l-Unjoni Ewropeja n-negozjant Malti joqghod lura ghax ma jkollux l-ghodod adatti li jghinuh jikkompeti b’mod effettiv.

Il-Konferenza ta’ dalghodu li nzammet fil-kwartieri tal-GRTU fil-Borza l-Qadima Triq ir-Republika, l-Belt Valletta, tkellem ukoll id-Direttur Generali tal-GRTU Vince Farrugia fejn spjega kif il-GRTU illum qed tibni organizzazjoni li trid twassal n-negozjant Malti biex ikollu l-assistenza professjonali kollha mehtiega u bi prezz adekwat biex jirristruttura l-istruttura ta’ nfieq tieghu halli jkun jista jikkompeti b’mod aktar effettiv. Il-GRTU ser tibqa l-vuci qawwija tal-SMEs ta’ pajjizna imma ser issir dejjem aktar ukoll organizzazjoni ta’ sostenn lill-Business Malti biex ikun iktar kompetittiv.

Il-GRTU tiproduci servizz ghall-Rekuperu tal-VAT fuq infieq fâ€™pajjizi fejn tahdem it-taxxa tal-VAT

Posted on 27.03.200708.09.2020 by SME Chamber

Bis-sahha ta’ partnership li gie ffirmat bejn l-GRTU u
t-Transfinance issa l-GRTU tkun tista tghin lin-negozjanti Maltin biex f’metodu
semplici jkunu jistghu jaghmlu l-applikazzjoni ghall-infieq fuq taxxa li
ghandhom dritt jehduh lura.

Dalghodu l-GRTU habret skema li ser
tkun disponibbli ghall-imsiehba tal-GRTU u negozji ohra li jaghmlu nfieq fi
vjaggar, akkomodazzjoni, fieri, konsulenzi u nfieq iehor li fuqhom tinqabad
l-VAT u fejn in-negozjant Malti isibha bi tqila biex jitlob refund.

Il-President tal-GRTU, Paul Abela
spjega li dan hu servizz iehor fis-sensiela ta’ servizzi li l-GRTU qed tipprovdi
lill-komunita kummercjali biex tghinhom dejjem aktar jiffacilitaw
l-integrazzjoni taghhom fis-suq kbir ewropew. Dr. H.J.H Linneman membru
tal-International VAT Association u fundatur tat-Transfinance spjega kif
fil-prattika negozjant Malti permezz ta’ dan l-partnership jista issa jibda
jiehu lura hlasijiet li jkun ghamel fuq taxxa anke f’hafna cirkustanzi fuq taxxa
li thallset u ma gietx migbura fix-xhur u s-snin li
ghaddew.

L-Onor. Edwin Vassallo, Segretarju
Parlamentari ghan-Negozji z-Zghar spjega l-importanza ta’ ftehim bhal dan
ghaliex issa jkun zball jekk wara x-xoghol kollu li sar biex Malta tintegra
s-sitemi taghha ma dawk ta’ l-Unjoni Ewropeja n-negozjant Malti joqghod lura
ghax ma jkollux l-ghodod adatti li jghinuh jikkompeti b’mod
effettiv.

Il-Konferenza ta’ dalghodu li
nzammet fil-kwartieri tal-GRTU fil-Borza l-Qadima Triq ir-Republika, l-Belt
Valletta, tkellem ukoll id-Direttur Generali tal-GRTU Vince Farrugia fejn spjega
kif il-GRTU illum qed tibni organizzazjoni li trid twassal n-negozjant Malti
biex ikollu l-assistenza professjonali kollha mehtiega u bi prezz adekwat biex
jirristruttura l-istruttura ta’ nfieq tieghu halli jkun jista jikkompeti b’mod
aktar effettiv. Il-GRTU ser tibqa l-vuci qawwija tal-SMEs ta’ pajjizna imma ser
issir dejjem aktar ukoll organizzazjoni ta’ sostenn lill-Business Malti biex
ikun iktar kompetittiv.

Sena ta’ Turbulanza

Posted on 26.03.200708.09.2020 by SME Chamber

Aqflu c-cinturini tas-sigurta ghax dehlin f’sena ta’ turbulanza”. Hekk ghidtilhom lil shabi fil-Kunsill tal-GRTU gimgha qabel 10/3. Ghax kien jidher bic-car x’gej. Issa li jidher li l-Elezzjoni General ghal bhal daz-zmien sena, gejja sena ta’ qabel l-Elezzjoni li fiha ser naraw minn kollox. Ghandna naha deciza li trid titla fil-Gvern akkost ta’ kollox. Ghandna Gvern li deciz li mhux ser jaqa’. Handna min fuq naha, u min fuq ohra jaqta mniehru biex jidher helu. U ahna, rridu u ma rridux, ser nisfnu fin-nofs.

“Aqflu c-cinturini tas-sigurta ghax dehlin f’sena ta’ turbulanza”. Hekk ghidtilhom lil shabi fil-Kunsill tal-GRTU gimgha qabel 10/3. Ghax kien jidher bic-car x’gej. Issa li jidher li l-Elezzjoni General ghal bhal daz-zmien sena, gejja sena ta’ qabel l-Elezzjoni li fiha ser naraw minn kollox. Ghandna naha deciza li trid titla fil-Gvern akkost ta’ kollox. Ghandna Gvern li deciz li mhux ser jaqa’. Handna min fuq naha, u min fuq ohra jaqta mniehru biex jidher helu. U ahna, rridu u ma rridux, ser nisfnu fin-nofs.

Mhux ghax niddejqu. Hu d-dmir ta’ korp kostitwit b’sahhtu bhal GRTU li barra li jiffunzjona bhala Kamra tan-Negozji z-Zghar hi wkoll Unjon, li titkellem. Hu d-dmir partikulari tal-GRTU li titkellem kif titkellem. Min waqqaf il-GRTU ma waqqafhiex biex tkun l-Unjon li ma titniffisx jew li toqghod tara mitt elf haga qabel ticcaqlaq. Il-GRTU kwazi sittin sena ilu telqet mil-Kamra tal-Kummerc ghax l-pijunieri specifikament iddeciedew li fil-pajjiz hemm bzonn ta’ ghaqda nazzjonali b’sahhita li, bla ma ticcappas bil-politika partigjana, titkellem bla tlaqliq u fejn ikun hemm bzonn tiehu azzjoni.

Kienu hafna c-cirkustanzi matul id-59 sena li ilha tezisti l-GRTU fejn din l-Unjon ma rat wicc hadd u tkellmet u mexxit. Hafna ma hadux pjacir. Jien meta niltaqa max-xjuh li mmilitaw fil-passat kollha jirrakkuntaw min x’hiex ghaddew b’mod partikulari meta kien hemm Gvern li ma kien jahfira lil hadd meta xi hadd jiqaflu. Il-GRTU ghandha storja li qatt ma bezghet. Ix-xjuh taghna jafu min x’hiex ghaddew u jafu x’soffrew biex zammew lehen b’sahhtu fic-centru jitkellem kif titkellem il-GRTU. U l-impressjoni li jippruvaw jghati dejjem l-istess. “Mhux l-Unjon qed nattakkaw, lilu. Ghax hu mhux intom.” Bhal li kieku xi hadd mhux f’korp bhal GRTU kienu ser jghatu kas x’ghid u ma ghidx. Bhal li kieku xi hadd ha jghoqod ihabbel rasu jaqla l-gideb u l-istejjer dwari kieku jien m’ghandiex l-pozizzjoni li ghandi.

L-istejjer il-kbar imma dejjem jigru fis-sena ta’ qabel l-Elezzjoni. Meta d-deni jibda tiela. Meta jishnu l-irjus. Meta jibda l-loghob. Meta lil certi nies jibdew jarawhom skomdi. Ahna drajniha. Kulhadd jrid igebbed l-GRTU lejn n-naha tieghu. U dejjem l-istess kummiedji. Dejjem jibdew bl-imbiex u wara jaqghu ghall-attakki personali. U qatt ma tkun taf min fejn gej l-attakk li jmiss.

Ghax li jigri hu li jkun hemm min jinqeda bl-okkazjoni. Jkun hemm min ghax ghandu ghalik jinqeda bl-okkazjoni. Jkun hemm min jghir ghalik. Ikun hemm min wahhal f’rasu li int telliftlu xi kuntratt jew m’ghintux biex jiehu xi tender. Jkun hemm min sempliciment m’ghandux grazzja mieghek. U jnassas. U jsefsef. U dejjem jsib lil xi hadd li jaqa’ ghat-tentazzjoni u jibda jfajjar.

Jien lil shabi preparajthom li din is-sena mhux ser tkun eccezjoni. Jibdew bija. Ghax jien l-aktar li nidher u li nistema. Ghax il-GRTU ghandha sistema li tixbah aktar lil ConfIndustria u Confcommercio fl-Italja u s-CBI fl-Ingilterra. Fejn ic-Chief Executive, hu x’inhu it-titlu jekk hux Segretarju Generali, CEO jew Direttur Generali, hu l-kelliemi ewlieni. Din l-istrattura tezisti ghax instab f’diversi ghaqdiet bhal GRTU li taghmel sens li jkollok Ufficjal permanenti li jibni strutturi u strategiji fuq perjodu fit-tul u bla ma jkun suggett ghat-theddid ghan-negozju personali tieghu bhal ma jkun President jew Ufficjal Elett li jkollu l-business tieghu. Chief Executive indipendenti ikun jista’ jitkellem u jidher ghall-organizzazjoni bla xkiel u biza. Ma jfissirx li dan jista’ jaghmel li jrid, imur zmerc hafna min jahseb li hekk isir, imma bis-support tal-Kunsill tieghu jkun jista jmexxi b’aktar efikacja milli kieku kien persuna suggetta ghar-rikatt jew li tinbidel ta’ spiss. Ghalhekk l-attakk fuq il-GRTU normalment jibda b’attakk fuqi bhala Direttur Generali. Ghax jahsbu li jekk idamndmu jew jintimidaw lili jkunu nizlu lil GRTU fl-art.

Lili personalment ftit ikidduni l-attakki. Niddejjaq meta jkunu personali u bbazati fuq gideb, qlajjiet, nofs veritajiet u tghawwig tal-fatti, immirati car u tond biex ihammgu, ixewxu u jweggghu. Imma din Malta nisranija. Din Malta fejn ghandna gurnalisti erhilhom ihabbtu sidirhom favur il-helsien tal-kelma imma qatt ma jiktbu fuq l-abbus mil-kelma miktuba u ma jiddejqu xejn jtughha ghal qtil tal-karattru. Ghax f’Malta bilkemm insibu tarf tal-assassini tal-persuna, ahseb u ara kemm insibu tarf tal-assassini tal-karattru.

Imma x’taghmel? X’inhu r-rimedju? Tmur il-Qorti. Jien xi snin ilu mort il-Qorti fuq din il-hrafa li xebghu jxerdu dwari li jien xi expert tal-golden handshakes Irbaht libell kontra il-gurnal tal- hadd Il-Mument bid-danni b’kollox. Imma xorta jerga johrog xi hadd gwapp bl-istess hrejjef. Twaqqafhom b’daqsekk? U l-Kumitat tal-Etika tal-Gurnalisti fejn hu? X’taghmel meta l-attakk ikun personali u dikjaratament difamatorju? Terga tmur il-Qorti bhal ma kelli nerga naghmel jien din il-gimgha wara attakk iehor kodard u viljakk. Imma xi hadd jahseb li l-intimidazzjoni u l-attakk personali ser jiqfu?

Ma jieqfu qatt. Ghax hi ghodda taghna l-Maltin. Zeblah, kisser, ghajjar. Gerrex lil kull min ma jiflahx ghall-inkwiet l-barra mix-xena. Intimida bit-tajjir lil min tahseb li hu ta’ xkiel ghalik. Hekk tahdem is-sistema.

Lil shabi avzajthom. Jien xogholi quddiem u quddiem ser nibqa dment li l-Mulej itini s-sahha u shabi l-fiducja. Ghax m’ghandiex faham miblul. Ghax kull fejn hdimt, hdimt b’zeghlU u b’entuzjazmu u ma zammejt xejn fl-istonku tieghi ghal hadd. Min hadem mieghi jaf li nitfa’ l-energija u l-entuzjazmu tieghi kollu u lanqas li nghamel hu li ndabbar rasi. Kieku dabbart rasi mil-pozizzjonijiet kollha li kont nokkupa fil-karriera tieghi kieku llum, ghadni nahdem nimmilita? Kieku paxxut Kalifornja jew is- South of France.

Ghalhekk lil shabi ghidtilhom li gejja sena ta’ turbulanza. Ser jimbuttawna, jippruvaw jixtruna, jattakkawna u jzebilhuna. Min hu ta’ stoffa imma ma jimbaramx. Ma jkunx intimidat. Imma hafna ser jibzghu u ser iwarrbu. Ghax mhux kullhadd jiflah ghall-intimidazzjoni.

L-appell tieghi lil kull min qieghed f’pozizzjoni ta’ tmexxija hu li ma jhallix lil min jintimidah. Iqfulhom. Qatt ma tkun taf minn fejn gej l-attakk li jmiss. Kun ppreparat. Dak li l-bierah kien suppost siehbek, ghadha jfajjarielek. Dak li meta habbatlek il-bieb ftahtlu, ghadha jmekek. Mhux dejjem iddecieda hu. Aktarx li xi hadd jkun tah l-ixkubetta f’idu u hu jkun spara l-grillu. Hekk isiru l-affarijiet Malta.

Lil gurnalisti nghidilhom biex ma jqazzuhiex. Il-bicca l-kbira huma serji u professjonali. Imma hemm min jaqa’ ghat-tentazzjoni. Hemm min jizvoga.

Jidher li ser ikollna sena interessanti. Bhal ma ghidt lil shabi: aqflu c-cintorin tas-sigurta!

Il- GRTU tibqa’ tinsisti li l-Krizi fit-Turizmu trid rimedju extraordinarju

Posted on 16.03.200708.09.2020 by SME Chamber

Il-GRTU ssostni li l-fatti u l-figuri juru li t-turizmu waqa’ fi stat ta’ krizi u li l-mizuri li qed jiehu l-Gvern, inkluzi l-Kumitat li tieghu hu Chairman il-Prim Ministru, mhux qed iwasslu ghal soluzzjoni verament effettiva. Ghalhekk il-GRTU ssostni li la hemm krizi, il-Prim Ministru jrid igorr ir-responsabilta huwa, ghax Ministru, hu min hu, wahdu mhux ser jimponi dawk il-mizuri li jpoggu lil Malta fil-post li jixirqilha f’dan il-qasam. It-telf hu kbir wisq biex jitfejjaq b’mizuri semplici.

Il-GRTU xandret analazi ekonomika xjentifika* u wriet bil-fatti li s-settur tat-turizmu fuq medda ta’ 10 snin tilef il-pozizzjoni tieghu b’14% bhala kontribuzzjoni ghall-ekonomija nazzjonali u li dan is-settur qieghed persistentament jimxi taht ir-ritmu registrat ghall-ekonomija ingenerali. Aghar minn hekk il-“pool” ta’ kumpaniji b’sahhithom f’dan is-settur qieghed dejjem jonqos ghax l-operating surpluses f’dan is-settur huma l-aghar fost is-setturi ekonomici kollha.

It-turizmu Malti nizel bil-kbir thares fejn thares: bhala proporzjon ta’ turisti li jigu fil-Mediterran; bhala rata ta’ tkattir b’paragun mat-tkattir tat-turizmu mondjali; bhala proporzjon ta’ Germanizi, Francizi u Taljani li jsiefru lejn il-Mediterran u bhala proporzjon ta’ turisti miz-zoni tal-EU li jsiefru lejn destinazzjonijiet turistici fl-EU stess. Malta wara tlett snin fl-Unjoni Ewropea ghadha lanqas biss tinhass f’dak li hu moviment ta’ turisti lejn il-pajjizi l-ohra msiehba. Stampa li bilfors trid tinbidel ghax turi falliment.

Il-hotels qed jaghlqu, ir-restoranti, bars, hwienet u servizzi ohra li jridu mit-turizmu kollha qed ihossu d-daqqa u l-pjan li suppost irid isalvana hu pjan tat-tertuqa. Il-Gvern fejn jidhol it-turizmu qed ikaxkar saqajh u issa bilfors li jrid jiehu decizjonijiet aktar b’sahhithom. Dan jista’ jaghmlu biss il-Prim Ministru, u mhux Ministru li jrid mill-Ministri l-ohra kollha. X’sahha ghandu l-Ministru tat-Turizmu li jimponi s-soluzzjonijiet meta hu m’ghandux sahha fuq shabu?

Malta m’ghandhiex aktar zmien x’titlef. Sidien tal-intraprizi qed jaqtghu qalbhom. Jekk mhux ser jiehdu fiducja gdida li l-affarijiet verament u bis-serjeta ser jitrangaw ghax il-Prim Ministru wiegeb ghat-talba taghhom u ha kontroll dirett tas-sitwazzjoni, allura nibqghu kif ahna, qiesna dghajsa fil-maltemp u min ghandu jdabbar rasu johrog mill-industrija.

Il-Gvern issa hu mwiddeb. Id-decizjoni f’idejn il-Prim Ministru.

* EXPORTS, INFLATION AND VALUE ADDED -Prof Joseph Falzon – Department of Banking & Finance
University of Malta

Il-GRTU titlob lill-Prim Ministru biex jiehu f’idejh direttament il-Ministeru tat-Turizmu

Posted on 15.03.200708.09.2020 by SME Chamber

Fil-laqgha li l-MHRA sejhet biex thabbar ir-rizultati tat-turizmu fl-2006 u b’mod partikolari fl-ahhar 3 xhur ta’ l-2006, id-Direttur Generali tal-GRTU Vince Farrugia iddikjara f’isem il-Kunsill Nazzjonali tal-GRTU, li l-membri tal-GRTU mhux ser joqoghdu aktar ghal din is-sitwazzjoni ta’ krizi f’settur hekk importanti bhat-turizmu.

Fil-laqgha li l-MHRA sejhet biex thabbar ir-rizultati tat-turizmu fl-2006 u b’modd partikolari fl-ahhar 3 xhur ta’ l-2006, id-Direttur Generali tal-GRTU Vince Farrugia iddikjara f’isem il-Kunsill Nazzjonali tal-GRTU, li l-membri tal-GRTU mhux ser joqoghdu aktar ghal din is-sitwazzjoni ta’ krizi f’settur hekk importanti bhat-turizmu.

F’isem il-GRTU Vince Farrugia appella lill-Prim Ministru biex jiehu f’idejh direttament il-Ministeru ta’ Turizmu. Vince Farrugia sostna li bhal m’ghamel sewwa l-Prim Ministru li ha f’idejh il-Ministeru tal-Finanzi meta kien hemm krizi fil-Finanzi Pubblici, jaghmel sewwa hafna issa jekk jiehu f’idejh il-Ministeru tat-Turizmu. Il-Ministeru tal-Finanzi issa jista’ jghaddih f’idejn l-Onor Tonio Fenech u Dr Lawrence Gonzi jikkoncentra aktar fuq it-Turizmu ghax f’dan is-settur hemm krizi li l-Ministru Francis Zammit Dimech hu inkapaci li jsolvi.

Fit-twegiba li ta l-Ministru tat-Turizmu ghall-kritika tal-GRTU, wera b’modd car kemm hu maqtugh mir-realta’ u kemm mhux qed ihoss ir-rabja kbira li tezisti fost is-sidien tal-intraprizi u l-haddiema li l-hobza taghhom tiddependi mit-turizmu. Ir-risposta tal-Minsitru tat-Turizmu issahhah it-talba tal-GRTU lill-Prim Ministru biex Dr Lawrence Gonzi innifsu, jidderigi l-Ministeru tat-Turizmu direttament huwa.

Il-GRTU issostni li jekk il-Prim Ministru ma jiccaqlaqx fuq din it-talba ikun ghal darb’ohra qed juri bic-car li huwa insensittiv ghal dak li qed jghidu l-maggoranza tal-Maltin.

Gonzi Jrid Jiddeciedi

Posted on 13.03.200708.09.2020 by SME Chamber

L-Elezzjoni tal-10 ta’ Marzu kienet rebha konvincenti ghall-Partit Laburista. M’hemmx mod iehor kif tifimha. Hafna diga qed jghidu li miraklu biss jista’ jsalva lill- Partit Nazzjonalista fl-Elezzjoni Generali li jmiss. Hawn min jghid tal-10 ta’ Marzu kienet elezzjoni Lokali. Min hu fsiktu jaf li kienet aktar minn hekk. Ghalhekk hafna jemmnu li t-telfa tal-P.N fl-Elezzjoni Generali li jmiss hi mhazza.

Jien naqbel ma’ min jghid li l-Prim Minsitru Lawrence Gonzi ma setghax kien aghar milli kien fil-Konferenza Stampa ta’ nhar il-Hadd filghaxija. Gonzi ma fehem xejn ghalija. Dan mhux Lawrence Gonzi li naf jien. Gonzi li naf jien hu umli u onest. Gonzi ta’ nhar il-Hadd kien qiesu t-tifel li jrid jipprova jixbah lil papa. Ghax l-ironija hi li kien Eddie li kellu l-attitudni li ddemostra Gonzi nhar il-Hadd. Ghax Eddie kien jista’ jaghmel kwazi li jrid. Anke meta kien jichad il-verita il-maghrufa u jichad ir-realta. Kien jibqa’ jippoppa sidru, qiesu rebah. Anke wara it-tisbita tal-1996 baqa’ xorta.

Imma Eddie kellu vantagg kbir li Lawrence Gonzi zgur m’ghandux. Eddie kellu vantagg u kien jirkiblu. Kellu storja warajh ta’ success fil-glieda li l-maggoranza tal-Maltin ghamlu kontra dak li kienu konvinti li kienet theddida serjissima ghad-demokrazija. Kellu quddiemu r-rebha li l-Maltin riedu jaghmlu biex jidhlu fl-Unjoni Ewropeja. Kellu kull fejn thares frott tal-politika tolleranti u liberatrici li wettaq il-Gvern tieghu. Dan kollu taht superjorita enormi. Anke meta jitkessah, il-Maltin kienu jahfrulu. Ghax riduh jirbah l-battalja li kien imiss, dik tal-Ewropa. Issa li l-battalji il-kbar intrebhu u aktar u aktar wara li assigurajna ruhna mill-Ewropa, il-Maltin mhux ser jahfruha lil hadd aktar li jigi quddiemhom b’rasu mghollija zzejjed.

Nemmen li Dr. Gonzi nhar il-Hadd kompla tilef aktar u aktar voti. In-Nazzjonalisti li qaghdu d-dar u marru jivvutaw inharqu aktar bil-kliem li ghazel li jllissen Dr. Gonzi. Mela dawn qaghdu d-dar ghax bezghu mix-xita? Min beza mix-xita, min kien hareg fil-pjazzez fiz-zmien li kien sogru li tohrog ghan-nofs? Hekk qed jistmawhom lin-nies li qasmu minn ghomor jivvutaw labour biex tellghu u zammew lin-nazzjonalisti fil-Gvern ghax tal-Labour kienu qazzuhom. Lil dawn in-nies li kapaci jahsbu b’mohhhom u ma jinxtrawx bit-tijatrini, issa bil-kliem fil-vojt qed jahseb Gonzi u shabu li ser igibuhom lura?

Il-wake–up call kienet is-sena l-ohra. Dak inhar Gonzi kellu jaqbad u jiehu passi u jbiddel. Ghax in-nies kienu ga ghaddewh il-messagg. In-nies iddejqu jaraw l-istess nies, l-istess tip ta’ propaganda, l-istess attitudni. Kif jista’ jkun li Gonzi li kien ifisser il-bidla ma fehemx u flok biddel inbidel huwa. Il-messagg kien u ghadu car: il-bidla jew jaghmilha l-PN jew inkella n-nies kienu ser ihabbtu bieb iehor. Issa sena wara hafna diga marru band ohra. Eluf ohrajn ghadhom jahsbuha. Imma jekk Gonzi u shabu mhux ser jibdlu bil-girja, dawk li nhar is-Sibt ma vvutawx, jitilqu wkoll.

Dr. Sant dan il-messagg qrah sew. Ghalhekk dawn il-programmi kollha ta’ x’ser jaghmel u kif meta jkun fil-Gvern. Ghax induna li n-nies riedu bidla u riedu jkunu jafu haddiehor x’inhu joffri. Il-bidla mhux tant fil-Partit, ghax hafna u hafna ma tantx saru jhabblu rashom dwar Partiti: il-bidla li jridu l-Maltin, ghandhom u m’ghandhomx ragun, hi fl-attitudni. Fl-imgieba. Fir-rispett. In-nies xebghu jaraw Ministri u l-entourage taghhom qieshom paguni: jafu kollox, arani u la tmisniex. Xebghu bil-manipulazzjoni tal-media. Jien nghix qrib il-media u nitkellem ma’ kulhadd. Tal-biki l-istejjer li nisma: certi gurnalisti saru qieshom qhab. L-aktar li jiddispjacini ghan-nies serji li baqa’ fil-PBS. Qed jumiljawhom kuljum.

Qed jigri l-istess ma’ hafna nies ohra. Il-Gvern sar immuffat bil- privileggi. Ghogobni u ntik. Dejjaqni u nabbandunak. Issefsfulek f’widnejk: ma hadux pjacir bik taf. Intimidazzjoni bil-pulit. Hekk sewwa? Mhux argument li tan-naha l-ohra hekk jaghmlu u ser jaghmlu jekk ikunu jikkmandaw huma. In-nies xebghu bil-mod kif qed isiru hafna u hafna affarijiet. Anke jekk m’ghandhomx ragun, iddecidew li s-sistema kif inhi llum xebbathom. Min irid jibqa’ fil-Gvern mhux jghidilhom injuranti jrid imma jirrimedja. Jien nahseb li anke jekk igibulhom id-deheb jisfen, numru enormi ta’ Maltin issa iddecidew.

Fil-politika mhux tant dak li taghmel jghodd, imma dak li n-nies jifhmu li qed taghmel. Illum in-nies qed jifhmu li dan hu Gvern li wasal fl-ahhar. Hafna qed jarmu dak kollu li sar u jimmiraw lejn il-bidla. Dan il-Gvern qed jaghmel u ghamel hafna u hafna tajjeb u dnub li l-arroganza tal-ftit ser tgharraqhom ilkoll.

Min qed jirribella mhux qed jirribella ghax morna lura. Ma nahsibx. Imma min qed jirribella qed jara l-attitudni, qed jara il-klikek, qed jara lil min ma kien xejn isir alla, qed jara li ta’ gewwa, gewwa u ta’ barra, barra. Mhux hekk kullimkien. Allahares. Imma mur ikkonvinci lil min hekk iddecieda. U min iddecieda mhux mignun. L-ambjentalisti mhux imgienen. Il-bdiewa mhux imgienen. In-nies fil-lokalitajiet taghna mhux imgienen. Xi haga goffa hawn li ggieghel lil dawn n-nies jirribellaw, jivvutaw kontra, jew joqghodu d-dar.

In-nies qed turi d-dwejjaq, Partit li waqa’ fil-popolarita minn 52% ghal 43% f’affari ta’ ftit snin, ghandu problemi serjissimi.

In-nies iridu jaraw lil Gonzi jkun umli. Li jammetti. Li jnehhi l-attitudni ta’ fiducja ghamja u truxa.

Il-messagg tan-nies nhar is-Sibt kien car: Jekk trid tisma sew, Prim Ministru isma. Ara x’ser taghmel, hekk qed jghidulek. In-nies iridu l-bidla. Ghandek problema kbira. Zgur li l-pajjiz ma jistghax jitmexxa ghal zmien twil meta 57% tal- Maltin, b’mod jew iehor, qed juruk li mhux kuntenti.

Id-decizjoni f’idejk Dr. Gonzi. Ibqa’ ghaddej kif int u titlef zgur. Ibdel. Aghti tama gdida. Uri li qed taghti kaz. Jekk ma tistax, saffar.